Blog

Genetyka, środowisko, żywienie i opieka weterynaryjna to podstawowe składowe mające wpływ na zdrowie i długość życia zwierząt. Dwie z nich są całkowicie zależne od nas – właścicieli psów i kotów. Większość naszych pupili mieszka razem z nami, żyjąc w identycznych jak my warunkach środowiskowych.

I jedyne czego mogliby sobie życzyć nasi „współlokatorzy” to nieraz więcej czasu poświęcanego im na spacery, zabawy i zabiegi pielęgnacyjne.

Najważniejsze więc czym możemy zapewnić naszym podopiecznym właściwy rozwój w młodym wieku, świetną kondycję oraz zdrowie dorosłym i starszym jest prawidłowe żywienie. Żywienie w pełni pokrywające potrzeby pokarmowe zależnie od gatunku, rasy, wieku, trybu życia, stanu fizjologicznego i zdrowia zwierzęcia. We właściwie zbilansowanej dawce żywieniowej dostarczamy naszemu czworonogowi niezbędne składniki energetyczne i budulcowe oraz substancje regulujące jego metabolizm i funkcje życiowe. Odpowiednia dieta zapobiega niektórym schorzeniom, wspomaga leczenie większości chorób oraz przyspiesza rekonwalescencję.

O tym jak istotny wpływ ma zdrowe żywienie na prawidłowe funkcjonowanie organizmu niech świadczy fakt dynamicznego w ostatnich latach rozwoju dietetyki weterynaryjnej badającej i określającej wymagania pokarmowe zwierząt, która znacznie przyczyniła się do przedłużenia życia psów i kotów. Celem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na zadawane najczęściej pytania dotyczące żywienia psów i kotów.

1. Czy pies lub kot mogą jeść to samo co człowiek?

ZDECYDOWANIE NIE. Istnieje zbyt wiele różnic anatomicznych i fizjologicznych, które determinują potrzeby żywieniowe tych odrębnych przecież gatunków jakimi są człowiek, pies czy kot.

CECHA	CZŁOWIEK	PIES	KOT
Stosunek masy przewodu pokarmowego do masy ciała	11%	2,7% u psów ras olbrzymich 7% u ras małych	2,8 do 3,5%
Powierzchnia pola węchowego	2-3 cm2	60-200 cm2	20 cm2
Ilość komórek węchowych	5-20 mln	70-220 mln	60-65 mln
Ilość kubków smakowych	9000	1700	500
Zęby	32	42	30
Żucie	długie	bardzo krótkie	brak
Enzymy trawienne w ślinie	obecne	brak	brak
Pojemność żołądka	1,3 l	0,5-8 l	0,3 l
pH żołądka	2-4	1-2	1-2
Długość jelita cienkiego	6-6,5 m	1,7-6 m	1-1,7 m
Długość jelita grubego	1,5 m	0,3-1 m	0,3-0,4 m
Ilość flory bakteryjnej	10 mln bakterii/g	10 tys bakterii/g	10 tys bakterii/g
Czas pasażu jelitowego	30 godzin do 5 dni	12-30 godzin	12-24 godziny
Rodzaj diety	wszystkożerca	względny mięsożerca	bezwzględny mięsożerca

Żyjąc pod jednym dachem często narzucamy naszym podopiecznym swoje nawyki żywieniowe i styl życia nie będąc świadomym jak wielką im wyrządzamy krzywdę. W tym przypadku absolutnie nie możemy się kierować zasadą, że „to co jest dobre dla mnie będzie również służyć mojemu psu czy kotu”.

2. Co powinno zawierać optymalne pożywienie dla mojego zwierzęcia?

Mówiąc ogólnie optymalna dawka pokarmowa powinna zawierać właściwie zbilansowane składniki energetyczne, budulcowe, witaminy, minerały i inne substancje. Chcąc odpowiedzieć szczegółowo musielibyśmy wymienić:

• węglowodany (skrobia, celuloza, fruktooligosacharydy, mannooligosacharydy i inne)
• lipidy (wielonienasycone i nasycone kwasy tłuszczowe, omega 3 i omega 6)
• białka (karnityna, kazeina, kolagen, 20 aminokwasów zwłaszcza tauryna)
• mikro- i makroelementy (wapń, fosfor, magnez, mangan, miedź, żelazo, jod, potas, selen, sód, cynk, siarka)
• witaminy (A,D, E, K, B complex, C, PP,)
• inne składniki (przeciwutleniacze, beta-karoten, chondroityna, glukozamina, polifenole, zeolit i inne)
• WODA

Już po samej ilości i jakości wymienionych składników widać jak trudne jest opracowanie prawidłowej diety naszego pupila. Musimy jeszcze pamiętać, że ich koncentracja i proporcje zmieniają się zależnie od:

• rasy (psy ras olbrzymich i miniaturki, koty perskie i syjamskie, maine coon)
• wieku (szczenięta i kocięta powinny otrzymać dwukrotnie więcej energii i białka niż osobniki dorosłe)
• kondycji (nadwaga, rekonwalescencja)
• trybu życia (psy pracujące i stróżujące, „kanapowce”)
• stanu fizjologicznego (ciąża, laktacja)
• stanu zdrowia (alergia, cukrzyca, niewydolność trzustki, wątroby i nerek, nietolerancja pokarmowa)
• przebytych chorób i operacji (syndrom urologiczny kotów, sterylizacja i kastracja)

Trudno jest ująć te wszystkie kryteria komponując jadłospis naszemu podopiecznemu stąd najlepszym pożywieniem dla psa lub kota jest pełnoporcjowa odpowiednio zbilansowana karma gotowa. Jeśli chcemy jednak mimo wszystko sami przygotowywać jedzenie dla naszych zwierząt to postarajmy się psu dostarczyć w dawce dobowej 40-50% mięsa (jagnięcina, wołowina, drób rzadziej wieprzowina), 40% „wypełniacza” (ryż, makaron rzadziej kasza i ziemniaki) i 10-20% mogą stanowić jarzyny i dodatki mineralno-witaminowe. Kot natomiast jest typowym mięsożercą.

Ze względu na ryzyko infekcji niektórymi drobnoustrojami i zarażenia pasożytami nie wolno karmić psa i kota surowym mięsem (także rybim). Szkodliwe dla obu gatunków jest również podawanie surowych jajek, mleka, kości (szczególnie drobiowych), czekolady, cebuli i przyprawionych resztek ze stołu.

3. Czy podawanie wyłącznie suchej karmy wystarczy mojemu psu i kotu?

ZDECYDOWANIE TAK. Właściwa sucha karma jest pełnoporcjową i zbilansowaną dietą pokrywającą w całości wszystkie potrzeby bytowe i produkcyjne. Stosowanie dodatków żywieniowych bez porozumienia z lekarzem weterynarii często doprowadza do nadmiarów i błędów żywieniowych co może grozić równie wielkimi konsekwencjami jak niedobory pokarmowe.

Dobrą suchą karmę cechuje:

• duża smakowitość, odpowiednia wielkość, kształt i tekstura chrupek
• obecność białka pochodzenia zwierzęcego, probiotyków i holistycznych dodatków
• brak pszenicy, glutenu kukurydzianego, soi, produktów mleczarskich, konserwantów, wypełniaczy, sztucznych barwników i aromatów

Sucha karma dzięki specjalnej kompozycji wszystkich niezbędnych składników zapewnia:

• doskonały ogólny stan zdrowia i świetną kondycję
• zdrowie skóry i okrywy włosowej
• zdrowie przewodu pokarmowego
• zdrowie układu moczowego
• ochronę stawów i kości
• higienę jamy ustnej
• ochronę serca i narządu wzroku
• wygodę, oszczędność czasu i pieniędzy

Zawsze pamiętajmy, że nasze zwierzęta muszą mieć stały dostęp do świeżej wody!

4. Jak często powinno się karmić psa czy kota?

Szczeniaka po odstawieniu od suki do ukończenia 6 m-ca życia należy karmić trzy- lub czterokrotnie w ciągu dnia. Później do 1 roku wystarczą 2-3 posiłki, a dorosły pies powinien jeść 1-2 razy na dobę. Koty będąc w naturze samotnymi łowcami jedzą kilkanaście małych „przekąsek” dziennie. Dlatego też możemy je żywić „ad libitum” (cały czas pełna miseczka). Ważna jest jednak odpowiednia ilość i rodzaj karmy, by nie doprowadzić do nadwagi naszego łakomczucha. Absolutnie też nie dokarmiajmy naszych pupili między posiłkami.

5. Czy spożywanie codziennie takich samych posiłków nie znudzi się zwierzętom?

NIE. Psy i koty są monodietetykami i jedzą przede wszystkim po to by zaspokoić swoje zapotrzebowanie na energię. Stąd nie przeszkadza im jeden rodzaj pożywienia. Bardziej od smaku cenią sobie zapach i regularność posiłków. Zbyt częste zmiany w diecie naszego ulubieńca mogą prowadzić do zaburzeń trawiennych i kaprysów oraz wybrednego apetytu.

6. Co zrobić jeśli zwierzę nie chce jeść suchej karmy?

Powodem tego u starszych osobników jest przyzwyczajenie do domowego jedzenia. W przypadku psa nasz upór i konsekwencja w nakłanianiu go do suchej karmy często przynosi rezultaty. Pozwólmy mu wybrać spośród kilku karm. Pomocne jest polewanie posiłku mięsnym sosem lub stosowanie aromatycznych dodatków żywieniowych (pasztet, mielone żwacze, probiotyki itd.). Kota jednak trudno jest „złamać”. Należy również wykluczyć choroby dziąseł i zębów utrudniające gryzienie chrupek. Trudniejsza sytuacja jest w przypadku zwierząt chorych, które nie akceptują przeznaczonej dla nich karmy leczniczej. Tu jednak musimy być szczególnie stanowczy, gdyż szybszy powrót do zdrowia i długość życia istotnie zależą od diety zawierającej odpowiednie składniki profilaktyczno-terapeutyczne.

Takich pytań moglibyśmy przytaczać tu jeszcze wiele i z trudem wyczerpiemy temat. Większość jednak odpowiedzi zgodnie z aktualnym stanem wiedzy z zakresu dietetyki weterynaryjnej przemawia za bezwzględną wyższością karm gotowych nad podawaniem domowego jedzenia psu i kotu. Pamiętajmy, że miłość i odpowiedzialna opieka wobec naszego czworonożnego przyjaciela przejawia się przede wszystkim w prawidłowym żywieniu. By jadł ku swojej i naszej radości solidnie i zdrowo.

dr n. wet Tomasz Nowak
Specjalista Rozrodu Zwierząt
Specjalista Chorób Psów i Kotów